Wzrost konsumpcji mediów społecznościowych, związany z takimi cechami jak uczenie się oparte na nagrodach, przepływ (ang. flow)¹, eskapizm oraz możliwość jednoczesnego korzystania z różnych form rozrywki, prowadzi do coraz liczniejszych doniesień zarówno użytkowników, jak i badaczy o zmniejszającej się koncentracji uwagi (Kohler, 2023). Wyniki badań Wilmera i in. (2017) wykazały, że intensywni użytkownicy mediów społecznościowych uzyskują niższe wyniki w zakresie samoregulacji uczenia się oraz zdolności do tworzenia przepływu (ang. flow), niezbędnego do utrzymania uwagi na określonym zadaniu.
Nadmierne korzystanie z mediów społecznościowych ma wpływ na rozwój mózgu, w tym rozpiętość uwagi oraz pamięć (Chen i in., 2022). Krótkie filmy wideo mogą mocno pobudzać mózg, co powoduje szybkie i intensywne uwalnianie dopaminy, czyli substancji chemicznej odpowiedzialnej za uczucie przyjemności (Di Chiara, 2000 za: Wise, Robble, 2020). Badania przeprowadzone przez Chen i in. (2022) sugerują, że to znaczące uwalnianie dopaminy w krótkim czasie jest siłą napędową zachowań uzależniających i wpływa na zdolność koncentracji uwagi w dłuższym okresie uzależnienia lub nadmiernego korzystania z mediów społecznościowych.
Uczestnicy badania Kohlera (2023) wskazali na uzależniający charakter krótkich form wideo, podkreślając trudność w kontrolowaniu korzystania z nich, nawet gdy powinni skupiać się na innych zadaniach, co prowadziło do utraty poczucia czasu. Chociaż natychmiastowy wpływ na koncentrację uwagi po obejrzeniu krótkich filmów nie zawsze był zauważalny, uczestnicy jego badania zgłaszali, że czują się mniej skoncentrowani w życiu codziennym, co sugeruje potencjalny długoterminowy negatywny wpływ na koncentrację uwagi. Ponadto Kohler (2023) zaobserwował w tym badaniu zależność między koncentracją uwagi a nastrojem; uczestnicy zgłaszali pogorszenie nastroju w przypadku trudności z koncentracją, co tworzyło cykl rozczarowania.
Badanie McClelland i in. (2013) wykazało, że istnieje związek między zdolnością do koncentracji uwagi w wieku 4 lat a późniejszymi osiągnięciami. Im wyższa ocena zdolności do koncentracji uwagi w wieku przedszkolnym, tym większe prawdopodobieństwo ukończenia studiów wyższych w wieku 25 lat. Wzrost o jedno dodatkowe odchylenie standardowe w tej ocenie zwiększa to prawdopodobieństwo o 48,7%.².
¹ Flow jest stanem między satysfakcją a euforią, wywołany całkowitym oddaniem się jakiejś czynności.
² Badanie McClelland i in. (2013) ujawniło istotne związki między wczesną zdolnością do koncentracji uwagi, ocenianą przez rodziców, a umiejętnościami czytania i matematyki w wieku 21 lat oraz ukończeniem studiów wyższych w wieku 25 lat. Współczynnik szans wskazuje, że każde dodatkowe odchylenie standardowe w ocenie zdolności do koncentracji uwagi w wieku 4 lat zwiększało o 48,7% prawdopodobieństwo ukończenia studiów wyższych w wieku 25 lat.
Autor: Natasza Kuziemska
Bibliografia:
Kohler, T. J. (2023). Caught in the loop: The effects of the addictive nature of short-form videos on users’ perceived attention span and mood (Bachelor’s thesis). University of Twente, Faculty of Behavioural, Management and Social Science (BMS).
McClelland, M. M., Acock, A. C., Piccinin, A., Rhea, S. A., Stallings, M. C. (2013). Relations between preschool attention span-persistence and age 25 educational outcomes. Early Childhood Research Quarterly, 28(2), 314–324. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2012.07.008
Wilmer, H. H., Sherman, L. E., Chein, J. (2017). Smartphones and Cognition: A review of research exploring the links between mobile technology habits and cognitive functioning. Frontiers in Psychology, 8. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2017.00605
Wise, R. A., and M. A. Robble. 2020. “Dopamine and Addiction.” Annual Review of Psychology, 71(1), 79–106. doi:10.1146/annurev-psych-010418-103337.
Ye, J. H., Y. T. Wu, Y. F. Wu, M. Y. Chen, J. N. Ye. (2022). “Effects of Short Video Addiction on the Motivation and Well-Being of Chinese Vocational College Students.” Frontiers in Public Health, 10: 847672. doi:10.3389/fpubh.2022.847672
Zostaw komentarz